OPERA
Opera: een vorm van muziektheater waarbij een overwegend gezongen toneelstuk met orkestbegeleiding wordt uitgebeeld. Belangrijke operacomponisten waren o.a. Mozart, Rossini, Donizetti, Verdi, Wagner, Richard Strauss, Puccini en Janácek.
Opera is een vorm van muziektheater, (taalkundig het meervoud van opus) waarbij een overwegend gezongen toneelstuk, in dichtmaten met orkestbegeleiding, wordt uitgebeeld. Opera's behandelen in tegenstelling tot operette en musical vaak tragische tot zeer tragische thema's, soms voor een modern publiek op het lachwekkende af. Er bestaan echter ook komische opera's. In een opera wordt meestal alle tekst op muziek gezet.
De eerste opera in de moderne zin was Orfeo van Monteverdi uit 1607. Belangrijke latere operacomponisten waren o.a. Mozart, Rossini, Donizetti, Verdi, Wagner, Richard Strauss, Puccini en Janácek.
Opera-genres
 Grand'opéra -groots opgezet, met veel heroiek en nadruk op costumering, decor en enscenering Opera buffa - Italiaanse, lichtere operavorm, met eigentijdse thematiek. Voorbeeld: Rossini's De Barbier van Sevilla. Opéra-comique - 18e eeuwse Franse operavorm. In de 19e eeuw: gesproken dialoogvorm (geen recitatieven) Opera seria - Italiaanse operavorm met ernstig karakter, heroïsche of mythologische thema's. Aria's verbonden door recitatieven. Libretto's in het Italiaans. Voorbeeld: Verdi's Rigoletto. Muziekdrama - Dramatische, groots aangezette opera's, 'Wagneriaans'. Voorbeeld: Wagner's Tristan und Isolde. Kamer-opera - Kleinschalige operavorm, voor klein orkest en slechts een klein aantal zangers Ballet-opera - Franse combinatie van opera en ballet, met name 17e en 18e eeuwse composities. Ballade-opera - 'Meezing-opera', gemaakt op populaire melodieën, verbonden door gesproken teksten en dialogen. Voorbeeld: Brecht's Dreigroschenoper. Operette ('kleine opera') - is altijd vrolijk, muzikaal wat eenvoudiger, en meestal voor of rond de vorige eeuwwisseling geschreven. Voorbeeld: Die lustige Witwe. Opera's behandelen in tegenstelling tot operette en musical vaak tragische tot zeer tragische thema's, soms voor een modern publiek op het lachwekkende af (Verdi, Donizetti). Er bestaan echter ook komische opera's (Mozart, Rossini). In een opera wordt meestal, maar niet altijd (die Zauberflöte) alle tekst op muziek gezet. Bij opera worden de liederen aria's genoemd en in musicals songs). Tussen de aria's in wordt er recitatief gebruikt. In de andere vormen wordt de tekst tussen de liedjes op normale toon gesproken (in de oorspronkelijke versie van Carmen bijvoorbeeld).
Opera. Term uit de muzikale en literaire genreleer voor een (hoofdzakelijk) gezongen toneelstuk met muzikale begeleiding, gebaseerd op een bestaand of een speciaal daarvoor geschreven libretto. De inhoud is gewoonlijk van ernstige aard (opera seria), maar soms ook luchtig en kluchtig (opera buffa; operette).
De eerste opera-uitvoering in Nederland, die van Isis van Jean-Baptiste Lully, vond plaats in 1677 bij de heropening van de Schouwburg. Vondels Faëton werd in een bewerking van Govert Bidloo ‘met balletten en musijck’ opgevoerd in 1685, maar op enkele incidentele opvoeringen van dit stuk in de 18e eeuw na kwamen er geen opera's op de planken. Bidloo is ook de auteur van de Opera op de zinspreuk ‘Zonder spys en wyn kan geen liefde zyn’ (1686).
Belangrijk is de oprichting van de Wagnervereniging (1883) en de sinds 1886 ondernomen actie van de Hollandsche Opera ten gunste van de Nederlandstalige opera onder de stimulerende leiding van J.G. de Groot. Van de oorspronkelijke Nederlandse opera's uit de 20e eeuw verdienen o.a. vermelding Willem Pijpers Halewijn (1933) op tekst van M. Nijhoff, Philomela (1934) van H. Andriessen op tekst van J. Engelman, Reconstructie (1969) van H. Claus, H. Mulisch en P. Schat, Naïma (1985) van Th. Loevendie en Ithaka (1986) van K. Hin en O. Ketting.
In tegenstelling tot het oratorium wordt de opera altijd scenisch opgevoerd. In dat opzicht is de opera verwant aan het zangspel.
|
